In één oogopslag: digitale dossiers in de optometrische zorg
"De OVN werkt samen met andere paramedische beroepsverenigingen aan digitalisering in de paramedische zorg. Dit doen we vanuit onze gezamenlijke opdracht om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. We zetten mooie en belangrijke stappen in de digitalisering van de paramedische sector!"
[Optometristen Vereniging Nederland werkt in dit programma samen met de paramedische beroepsverenigingen: Ergotherapie Nederland (EN), het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD), Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF), Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten (NVH) en de Vereniging voor Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VVOCM).]
In één oogopslag: digitale dossiers in de optometrische zorg
Vorig jaar zomer reed ik met auto en aanhanger over de ring van Brussel. Toen het begon te regenen, zag ik al snel een lampje knipperen. Bij controle bleek dat de verlichting van de aanhanger niet goed meer werkte. Een lokale garage adviseerde ons - gezien het nog licht was - door te rijden naar onze eerste stop in Frankrijk. Wat begon met één knipperend lampje, veranderde al snel in een knipperconcert op het dashboard. Functies van de auto vielen één voor één uit. Na enkele uren onderzoek in de merkgarage volgde de onthulling: een paar onschuldige regendruppels, die via het kapje van de kentekenplaatverlichting van de aanhanger waren binnengedrongen, hadden het complete digitale systeem van de auto ontregeld. De moraal van dit verhaal? Digitalisering is complex, en zelfs de kleinste imperfectie kan grote gevolgen hebben.
Dit gevoel herkennen veel zorgprofessionals bij digitalisering. Maakt het ons werk en de zorg daadwerkelijk eenvoudiger, of kost het vooral tijd? Bovendien zijn lang niet al onze patiënten digitaal vaardig, en roept digitalisering soms net zoveel vragen op als ze belooft te beantwoorden.
De ontwikkelingen gaan razendsnel; er komen steeds meer digitale toepassingen bij, zoals apps en kunstmatige intelligentie (AI). De voordelen van digitalisering zien we dagelijks, bijvoorbeeld bij overdrachten die minder tijd kosten en bij samenwerking met andere zorgverleners zonder dubbel werk.
In dit artikel lees je wat er speelt binnen de paramedische zorg op het gebied van digitalisering, waar we als OVN aan werken, en wat er verandert voor jou én voor de patiënt.
Geen vrijblijvende keuze
Digitalisering is geen vrijblijvende keuze. Door maatschappelijke ontwikkelingen, een toenemende zorgvraag en beperkte capaciteit kunnen we niet anders dan in beweging komen. Maar we doen dit met één uitgangspunt voor ogen: het moet bijdragen aan goede, toegankelijke optometrische zorg - voor de patiënt én voor jou als optometrist. Zo kunnen we leren van data, samenwerken zonder ruis en laten zien wat we doen.
Gegevensuitwisseling die werkt, óók voor optometristen
Je herkent het vast: een verwijzing van een huisarts in je mailbox, een verslag dat je via een portaal moet uploaden, of een patiënt die zelf zijn labwaarden op papier meebrengt. De overdracht in de zorg is vaak omslachtig. Als optometrist ben je afhankelijk van informatie die je soms te laat, onvolledig of via allerlei omwegen ontvangt - vaak zelfs via de patiënt zelf.
De komende jaren bundelen zeven paramedische beroepsorganisaties hun krachten in het Programma Gegevensuitwisseling Paramedische Zorg (GUPZ). Het doel? Betere digitale gegevensuitwisseling tussen paramedische zorgverleners, huisartsen, medisch specialisten én patiënten via persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO).
Als optometrist kun je hierdoor in de toekomst eenvoudiger en veiliger medische gegevens delen met andere zorgverleners én met je patiënt – en ook informatie van hen ontvangen."
Wat betekent dit concreet?
GUPZ werkt aan drie onderdelen:
- Verwijzen: een gestandaardiseerde, digitale verwijzing naar jou als optometrist en vanuit jou naar de oogarts, die rechtstreeks wordt ingeladen in je EPD (Elektronisch Patiëntendossier).
- Overdracht: digitaal een verslag kunnen delen met andere zorgverleners
- Patiëntgegevens: de patiënt krijgt zelf ook inzicht in zijn optometrische gegevens.
De OVN denkt mee: over inhoud, taalgebruik en werkbaarheid. Niet alles is al geregeld. De invoering is technisch én organisatorisch complex. Enkele softwareleveranciers zijn hier al mee aan de slag gegaan, anderen beginnen er nu mee. Maar stap voor stap komt er meer duidelijkheid en structuur.
Eenheid van Taal; zeggen wat je bedoelt, en begrepen worden
Aan de basis van gegevensuitwisseling zoals bedoeld binnen het GUPZ programma, ligt het gestructureerde vastleggen van gegevens in dezelfde taal. Eenheid van Taal (EvT) gaat over het spreken van dezelfde professionele taal. De Nederlandse gezondheidszorg werkt hiervoor met SNOMED: een internationale standaard waarmee we eenduidig kunnen registreren. Inmiddels is de OVN SNOMED diagonoselijst volledig geïmplementeerd en afgestemd op die van de oogheelkunde. Binnen de paramedie breed spreken we helaas nog niet allemaal dezelfde gestandaardiseerde taal. De OVN werkt samen met de andere beroepsverenigingen met als doel eenduidig taalgebruik, zodat overdracht soepeler gaat, data bruikbaar wordt en iedereen weet wat er bedoeld wordt.
Elektronisch Patiënten Dossier (EPD)
Aan de basis van het goed en veilig kunnen uitwisselen van gegevens, ligt het hebben van een volwaardig EPD. Niet iedere optometrist heeft de beschikking over een volwaardig EPD en niet iedereen heeft de tijd, kennis of ruimte om nieuwe systemen te omarmen. Een EPD kan je werk makkelijker maken, maar alleen als het goed werkt. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen systemen. De OVN werkt aan een overzicht van de functionaliteiten van de diverse beschikbare systemen, zodat optometristen straks weten waar ze op moeten letten als ze een systeem kiezen.
Tot slot
De zorg digitaliseert. Soms past dat naadloos, soms schuurt het. Soms lijkt het vanzelf te gaan, maar vaak is het weerbarstiger dan gedacht. Als optometrist merk je daar steeds meer van. Nieuwe systemen, veranderende verwachtingen en patiënten met vragen.
Verandering biedt kansen, maar niet altijd meteen verlichting. Daarom is het belangrijk dat we blijven benoemen wat werkt, én wat niet. Alleen dan kunnen we samen leren en kiezen wat past.
Wat kun jij van ons verwachten?
Op de website van de OVN vind je meer informatie over de diverse deelprojecten digitalisering waarbinnen de OVN participeert. Wij denken, luisteren en ontwikkelen mee, zodat digitalisering geen doel op zich wordt, maar een middel dat helpt bij het werk waar het echt om draait, namelijk goede patiëntenzorg. Daarbij kunnen jullie rekenen op goede ondersteuning en heldere uitleg. Middels nieuwsbrieven en de OVN- website houden we jullie zoveel mogelijk op de hoogte.
Heb je meer vragen? Neem contact op met Carola.
