Zijn optometristen verplicht om bij te dragen in tijden van oorlog of crisis?

In Nederland zijn zorgverleners – waaronder artsen – wettelijk verplicht om ook onder extreme omstandigheden zoals oorlog, rampen of maatschappelijke ontwrichting verantwoorde zorg te blijven leveren. Deze verplichting is vastgelegd in onder meer de Wet BIG en de WGBO. Daarnaast kan bij een nationale crisis of oorlogssituatie de Noodwet Geneeskundigen worden geactiveerd. Deze wet stelt dat niet alleen artsen, maar ook geneeskundestudenten en gepensioneerde artsen verplicht kunnen worden om bij te dragen aan de zorgverlening, onder dreiging van sancties. 

Maar hoe zit het dan met optometristen? Optometristen vallen ook onder de WGBO en de Wet BIG en hebben ook een zorgplicht volgens de OVN-gedragscode. De zorgplicht voor praktijk- en optiekhouders volgt uit de Wkkgz. Hoewel de Noodwet Geneeskundigen zich in de eerste plaats richt op artsen, is het denkbaar dat in een langdurige of grootschalige crisis ook andere BIG-geregistreerde zorgverleners zoals optometristen opgeroepen worden om hun bijdrage te leveren binnen hun deskundigheidsgebied of zelfs buiten het deskundigheidsgebied onder supervisie dan wel in noodsituaties*. Dit kan bijvoorbeeld gaan om hulp bij triage, het ondersteunen van huisartsen of het monitoren van patiënten met visuele klachten. Het artikel geeft aan dat veel artsen zich momenteel niet voorbereid voelen op een crisissituatie. Ook is er veel onduidelijkheid over wat er precies van hen verwacht wordt. Een vergelijkbare situatie zal waarschijnlijk ook gelden voor optometristen, aangezien zij in de praktijk niet vaak worden meegenomen in rampen- of crisisvoorbereidingen. Toch leeft bij een deel van de zorgverleners wel een maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel om in zulke situaties te helpen. 

Conclusie: Optometristen hebben geen specifieke wettelijke verplichting zoals artsen onder de Noodwet Geneeskundigen, maar zij hebben wel een zorgplicht op grond van de WGBO, de Wet BIG en de OVN-gedragscode. In tijden van crisis kan ook van hen verwacht worden dat zij – binnen hun competenties – een bijdrage leveren. Duidelijke richtlijnen en voorbereiding vanuit beroepsverenigingen en overheid zijn hierin essentieel. 

*Hiervan is sprake als plotselinge geneeskundige hulp dringend noodzakelijk is en die niet tijdig van een zelfstandig bevoegde beroepsbeoefenaar is te verkrijgen.